Ga naar de inhoud

Slapende dienstverbanden wakker geschud?

Over het slapend houden van dienstverbanden is de laatste tijd veel te doen geweest. Wat is er nou precies aan de hand? Wanneer een werknemer ziek is, heeft hij twee jaar lang recht op loondoorbetaling van zijn werkgever. Na twee jaar ziekte, oftewel bij einde wachttijd, houdt de loondoorbetalingsverplichting van de werkgever op. Dit betekent echter niet dat de hiermee ook automatisch een einde aan de arbeidsovereenkomst komt. Zo kan een werkgever een zieke werknemer na twee jaar via het UWV ontslaan. Dat mág, maar dat hoeft niet. Er is geen ontslagplicht. Als de werkgever ervoor kiest om de werknemer niet te ontslaan, is sprake van een zogenaamd slapend dienstverband. De werknemer blijft dan in dienst, maar er wordt niet meer gewerkt en de werkgever hoeft geen loon meer te betalen. Veel werkgevers kiezen voor het slapend houden van het dienstverband, omdat ze dan ook geen transitievergoeding aan een werknemer verschuldigd zijn. Als de werkgever het initiatief neemt om de arbeidsovereenkomst te beëindigen, heeft de werknemer hier immers recht op.

Wet compensatie transitievergoeding
Om de financiële drempel bij werkgevers om tot ontslag over te gaan weg te nemen, heeft de regering inmiddels de Wet compensatie transitievergoeding aangenomen. Hier schreven wij al eerder een blog over. Deze wet treedt (met terugwerkende kracht tot 1 juli 2015) op 1 april 2020 in werking. Werkgevers kunnen vanaf dat moment uit het Algemeen werkloosheidsfonds gecompenseerd worden voor het betalen van een transitievergoeding bij ontslag van een langdurig ziekte werknemer. De vraag is of hiermee nu ook een ontslagplicht in het leven is geroepen en aldus of het slapend houden van dienstverbanden onrechtmatig of in strijd met goed werkgeverschap kan zijn.

Rechtspraak
Tot voor kort kregen werknemers die na twee jaar ziekte zelf ontbinding – onder toekenning van een transitievergoeding – van hun arbeidsovereenkomst verzochten, nul op het rekest. Zo was de heersende leer in de rechtspraak dat het slapend houden van het dienstverband niet in strijd is met goed werkgeverschap en evenmin ernstig verwijtbaar is. Ook toenmalig minister Asscher noemde het slapend houden van het dienstverband weliswaar onfatsoenlijk, maar niet onrechtmatig. Sinds het aannemen van de Wet compensatie transitievergoeding is echter een voorzichtige kentering in de rechtspraak te zien. Hieronder worden in het kort de belangrijkste uitspraken weergegeven:

• Scheidsgerecht Gezondheidszorg 27 december 2018
Het Scheidsgerecht Gezondheidszorg oordeelde eind december 2018 in kort geding dat het ziekenhuis bij het UWV een ontslagvergunning moest vragen voor een terminaal zieke medisch specialist, onder toekenning van de transitievergoeding van € 150.000,-. De reden voor deze beslissing was dat het Scheidsgerecht van mening is dat een werkgever op grond van goed werkgeverschap onder omstandigheden verplicht kan zijn om de arbeidsovereenkomst met een werknemer te beëindigen (wel een ontslagplicht dus). En als een werkgever die verplichting niet nakomt, dan kan een werkgever daartoe worden veroordeeld.

• Rechtbank Den Haag 28 maart 2019
Op 28 maart oordeelde de kantonrechter Den Haag dat de werkgever het slapend dienstverband met een langdurig zieke werknemer moest opzeggen onder toekenning van de transitievergoeding. De rechter oordeelde dat er geen ontslagverplichting is, maar dat het in het kader van de Wet compensatie transitievergoeding en de uitdrukkelijke bedoeling van de wetgever om slapende dienstverbanden tegen te gaan, niet langer vol te houden is dat het in stand laten van een slapend dienstverband niet in strijd is met goed werkgeverschap.

• Rechtbank Almelo 21 maart 2019
De kantonrechter in Almelo kwam een week eerder nog tot een andere conclusie. De kantonrechter oordeelde dat het verzoek voor betaling van de transitievergoeding moest worden afgewezen omdat het volgens de rechtbank tot de keuzevrijheid/beleidsvrijheid van een werkgever behoort om een arbeidsovereenkomst met een werknemer die meer dan twee jaar arbeidsongeschikt is door opzegging te beëindigen. Er bestaat daartoe volgens de kantonrechter ook geen wettelijke verplichting en de invoering van de Wet compensatie transitievergoeding maakt dat volgens de rechtbank niet anders. De rechter overwoog daarbij wel dat na de inwerkingtreding van de Wet compensatie transitievergoeding een situatie kan ontstaan waardoor het slapend houden van een dienstverband wél kan worden gezien als ernstig verwijtbaar. Het moet volgens de rechtbank dan gaan om een situatie zonder enig uitzicht op herstel na twee jaar van ziekte en de werkgever moet geen ander belang hebben dan het niet willen betalen van een transitievergoeding, terwijl er wel compensatie mogelijk is.

• Rechtbank Limburg 4 april 2019
De kantonrechter in Limburg sloot zich hier op 4 april bij aan en oordeelde in kort geding dat er geen sprake is van slecht werkgeverschap door het dienstverband met een werknemer slapend te houden. De vordering van de werknemer om de werkgever te veroordelen om de arbeidsovereenkomst op te zeggen en een transitievergoeding van € 81.000,- te betalen wordt afgewezen.

En nu?
Gelet op het voorgaande lijkt het oordeel van de rechters sterk af te hangen van de specifieke (vaak schrijnende) feiten die in elke zaak weer anders zijn. Hoewel deze uitspraken een wisselend beeld te zien geven, is het te verwachten dat meer werknemers met een slapend dienstverband de gang naar de rechter zullen wagen. Zij hebben immers niet zoveel te verliezen. De rechtspraak zal zich op dit punt dus nog verder ontwikkelen, zeker nu de datum van inwerkingtreding van de Wet compensatie transitievergoeding dichterbij komt.

Advies
In de tussentijd adviseren wij zowel werkgevers als werknemers om met elkaar in gesprek te gaan, wanneer het einde van de wachttijd in zicht komt. Weliswaar laat de compensatieregeling nog even op zich wachten, maar hij komt wel. Wellicht kunnen partijen met die wetenschap in het achterhoofd afspraken met elkaar maken, bijvoorbeeld door af te spreken dat een transitievergoeding pas wordt voldaan op het moment dat de compensatie door werkgever is ontvangen.

Contact?
Heeft u als werkgever of als werknemer vragen over slapende dienstverbanden of heeft u advies nodig? Neem dan vrijblijvend contact met ons op. Wij helpen u graag!