In veel gevallen is het arbeidsrecht niet zwart-wit, ook niet als het gaat om strafrechtelijk verwijtbaar gedrag in de privésfeer. In beginsel mag een werkgever geen arbeidsrechtelijke gevolgen verbinden aan gedragingen in de privésfeer, maar hierop bestaan wel uitzonderingen. In dit blog vertellen we je er meer over.
Strafbaar feit in de werk- en privésfeer
Het plegen van een strafbaar feit in de werksfeer kan direct leiden tot ontslag. Bijvoorbeeld als een werknemer zijn collega ernstig bedreigt of als er sprake is van geweld. Daarentegen hoeft hetzelfde gedrag in de privésfeer niet meteen tot ontslag te leiden, tenzij dit leidt tot een onveilig werkklimaat. Denk hierbij aan een situatie waarbij een docent veroordeeld wordt voor een zedendelict. In het Nederlandse rechtssysteem werkt het zo dat je onschuldig bent totdat het tegendeel bewezen is. Wordt je werknemer verdacht van een strafbaar feit in de privésfeer en is er (nog) geen sprake van een veroordeling? Dan is dat in de meeste gevallen niet voldoende om tot ontslag over te gaan. Een verdenking kan wel voldoende zijn om je werknemer op non-actief te stellen (schorsing). Uiteraard hangt dit af van de specifieke situatie en de mate waarin een veilig werkklimaat in het gedrang komt.
Strafrecht en arbeidsrecht
Andersom is een strafrechtelijke veroordeling niet altijd nodig om wel tot ontslag over te kunnen gaan. Zo kan het zijn dat een werknemer geld steelt uit de kassa op het werk, hier niet strafrechtelijk voor vervolgd wordt, maar wel ontslag op staande voet krijgt wegens een dringende reden. In strafzaken gelden namelijk andere bewijsnormen dan in civiele zaken.
Omstandigheden van het geval
Kort en goed hangt de mogelijkheid tot het treffen van arbeidsrechtelijke sancties met name af van het antwoord op de vraag of de (strafrechtelijk verwijtbare) privégedragingen van invloed zijn op de arbeidsrelatie. Ook wanneer het antwoord op deze vraag bevestigend moet worden beantwoord, kunnen daarnaast sprake zijn van andere omstandigheden die arbeidsrechtelijke sancties alsnog onmogelijk maken. In dat verband spelen ook de wijze waarop het strafbare feit afstraalt op de werkgever, de relatie tussen het strafbare feit en de te verrichten werkzaamheden als de leeftijd en arbeidsmarktpositie van de werknemer een rol.
Zo stonden wij onlangs een werkgeverscliënt bij wiens werknemer in de privésfeer onder invloed van alcohol had gereden. Omdat rijden onder invloed een strafbaar feit is werd het rijbewijs meteen ingevorderd. Deze werknemer was als chauffeur in dienst, dus deze privégedraging had logischerwijs ook invloed op zijn werk.
Ontslag was echter niet mogelijk, omdat werknemer kampte met een alcoholverslaving en dus sprake was van ziekte. Daarbij speelde een grote rol dat dit het eerste incident was tijdens een lang dienstverband. Omdat een verslaving in het arbeidsrecht wordt aangemerkt als chronische ziekte was de werkgever verplicht om te ondersteunen bij het alcoholprobleem.
Detentie
Zolang de werknemer nog verdachte is en er nog geen zekerheid bestaat of hij ook daadwerkelijk veroordeeld zal worden, kun je een werknemer in de meeste gevallen op non-actief stellen. Dit geldt ook voor de periode waarin de werknemer, in afwachting van een uitspraak, gedetineerd is. Ontslag is dan vaak niet mogelijk. Uiteraard kan dan wel de loonbetaling worden stopgezet.
Is je werknemer veroordeeld tot een gevangenisstraf? Ook dan is ontslag niet zonder meer mogelijk. Zo moet sprake zijn van dusdanige omstandigheden dat van de werkgever niet langer gevergd kan worden om de arbeidsovereenkomst voort te zetten. In dat verband moet onder meer worden gekeken naar de duur van de detentie en de aard van het delict.
Conclusie
Zoals gezegd is een eenduidig antwoord op de hoofdvraag van dit blog niet te geven. Als algemene leidraad geldt dat naarmate de ernst van het strafbare feit en de gevolgen hiervan voor de werkgever toenemen, de kans ook groter wordt dat je hier arbeidsrechtelijke consequenties aan kunt verbinden.
Contact
Heb je vragen over dit onderwerp? Neem gerust contact met ons op voor advies.